Projectie
‘Ook al weet je dat het goed is om je uit te spreken over je gevoelens toch doe je dat niet!’ Ray, mijn man vertelt in een kort filmpje over zijn worsteling tijdens onze vakantie. Hoe hij zijn ongenoegen projecteert op mij en onze zoon en hoe hem dat weerhoudt van naar zichzelf te kijken.
Mopper modus
Heel herkenbaar. Als je eenmaal in de mopper modus zit, is het zo moeilijk om daar uit te komen. Je projecteert al je ongenoegens op de ander. Bij ons ben ik de mopperaar en is Ray de stille binnenvetter. We uiten ons verschillend maar in principe speelt zich in ons hetzelfde af.
Gevangen
In alles de bevestiging voor de schuld van de ander zien. Daar zo in vastzitten dat je aan niets anders kunt denken. De spanning in je lijf geeft je het gevoel dat je helemaal gevangen zit. In wezen is dat ook zo. Je zit namelijk gevangen in je overtuigingen dat de ander schuldig is. Je kan alleen nog maar zien wat de ander allemaal niet doet en eigenlijk wel zou moeten doen of andersom.
Machteloos
Kenmerkend in dit soort situaties is dat je door de focus op de ander helemaal voorbij gaat aan jezelf. Je hebt alle verantwoordelijkheid voor de situatie bij de ander gelegd. Als de verantwoordelijkheid echter bij de ander ligt, ligt daar ook de invloed. In wezen geef je dus je macht uit handen. En dat maakt het nou juist zo vreselijk. Er is niets pijnlijkers dan je machteloos voelen in een situatie waarin je helemaal niet wilt zitten.
Time out
Hoe kom je hier uit? Zelfbewustzijn is de sleutel. Zodra je je bewust kunt worden van jezelf, kun je naar jezelf kijken. Als je naar jezelf kan kijken, ben je in staat om te reflecteren. Kun je waarnemen wat er bij jezelf aan de hand is. In de praktijk kan dat er als volgt uitzien: Stap uit de situatie en neem afstand. Trek je even terug. Dat kan zelfs midden in een ruzie of gesprek. Geef aan dat je een time out wilt omdat je jezelf helemaal verliest in de situatie. Zodra je alleen bent stel je jezelf de vraag ‘Wat is er nu eigenlijk aan de hand? Wat in mij is zo geraakt?
Ik
Weet dat je hoogstwaarschijnlijk niet direct met de juiste antwoorden zult komen. De antwoorden waar je niet naar op zoek bent beginnen met hij of zij, of altijd of nooit. Blijf jezelf de vraag zo lang stellen totdat je antwoord begint met ik. Dit lijkt simpel maar dat is het totaal niet. Het is zoveel makkelijker om te zeggen dat je boos bent omdat zij, of dat je verdrietig bent omdat hij. Je vindt het antwoord onder de laag van je behoefte, je verlangen. ‘Ik ben boos omdat ik zo graag dingen samen wil doen en het mij niet lukt om dat voor mekaar te krijgen. Ik weet dan niet meer wat ik moet doen. Dat maakt mij heel erg verdrietig.’
Doodse stilte
Het zijn hele simpele woorden maar oh zo moeilijk om uit te spreken. Zelfs als je weet wat er in je geraakt is en wat je wilt zeggen, kan je het gevoel krijgen alsof je je spraak verloren bent. Alsof er tussen je bewustzijn en de woorden die uit je mond moeten komen een vacuüm ontstaan is van doodse stilte. Het voelt alsof al het leven naar binnen is gezogen.
Bang
Hoe komt dat? Ik zie uitspreken als een vorm van uitreiken. Het geeft mij bijvoorbeeld een gevoel van kwetsbaarheid. Ik ben bang voor afwijzing of afkeuring. Net zoals ieder ander heb ik in mijn vroege kindertijd geleerd hoe uit te reiken. Ik durf te zeggen dat ik te vroeg ben gestopt met leren. Op mijn zesde was ik al ‘een grote meid’. Dus daar ging ik mij naar gedragen ook als ik me heel klein van binnen voelde. Als ik dan toch de moed nam om mij tegenover mijn moeder uit te spreken over iets dat mij had gekwetst, volgde er steevast een ontkenning in de trant van ‘zo heb ik dat helemaal niet bedoeld. Het maakt mij heel erg verdrietig als je dat zo zegt.’ Daar was ik totaal niet tegen op gewassen. Dus slikte ik het in. Het had immers toch geen zin. Uiteindelijk ben ik het toch weer gaan oefenen. Ik wilde mijzelf niet steeds weg blijven sikken. Het blijft een uitdaging. Vooral in de relatie met Ray, maar als het lukt is de winst heel groot.
Schaamte
Toen Ray en ik na thuiskomst eindelijk echt met elkaar spraken over onze worstelingen tijdens de vakantie, was ik volkomen verrast om te horen dat hij zich schaamde. Hij schaamde zich over de projectie van zijn teleurstelling en zijn boosheid op ons en dat ondanks alles wat hij in de afgelopen jaren had geleerd over zichzelf over hoe om te gaan met worstelingen, het hem nog steeds niet lukte om daarnaar te handelen. Zodra hij dit had uitgesproken, verdween het merendeel van alle spanning.
Nieuw
Hoe moeilijk het ook is, het helpt om te praten, te delen over wat er in je omgaat. Je leert van elkaar. Ik wist bijvoorbeeld niet dat Ray zich zo kon schamen over zijn eigen reactie. Wij zijn al best lang samen, hebben aardig wat gesprekken gehad maar dit was toch nieuw. Voor ons allebei. Ook ik blijf oefenen om in gesprek te gaan vanuit wat in mij is geraakt. Ik heb mij echt te focussen om niet op de stoel van de coach te gaan zitten maar op die van de partner.
Delen van je kwetsbaarheid
Herken jij dit? Dat er ook van alles in je omgaat en dat je dat niet deelt met je partner? En dat je partner dan gaat vissen, wat er met je aan de hand is? Of dat je partner denkt, laat haar of hem maar lekker in zijn sop gaar koken? Je kijkt van elkaar weg, wijst elkaar af, terwijl je allebei niets liever wil dan in verbinding zijn met elkaar.
Als het lukt, deel al tijdens de worsteling. Je hoeft niet te wachten totdat die voorbij is. Stuntel, hannes, stotter, het geeft niet. Iedere poging doorbreekt de eenzaamheid die je van binnen voelt. Perfectie is niet wat verbindt, maar intimiteit die ontstaat bij het delen van je kwetsbaarheid.
Wil je meer weten over de workshop Liefdesgeluk en Relatieproblemen?
Lees er hier meer over. De workshops zijn voor singels en koppels, maar je bent natuurlijk ook welkom om zonder partner te leren over je relatie. Ray mijn man is ook altijd aanwezig. Dit is de enige workshop die ik geef aan zowel vrouwen als mannen. In de relatie kunnen we namelijk heel veel leren?